MRP, material requirements planning kelimelerinin kısaltmasıdır ve dilimize çevrilmiş haliyle malzeme ihtiyaçları planlaması olarak kullanılmaktadır. Malzeme ihtiyaçları planlaması, hızla gelişen endüstri ortamında işletmeler tarafından kullanılan bir sistemdir. İşletmelerin benzerleriyle rekabet edebilmesi, yenilikler üretebilmesi ve yenilikleri takip edebilmesine bağlıdır. Bunu aynı zamanda ortaya koyacakları kalite ile taçlandırmak zorundadırlar. İşte malzeme ihtiyaçları planlaması işletmelere günümüzde bu avantajı sağlamaktadır. Bununla birlikte malzeme ihtiyaçları planlaması sistemini işletmelerde uygulamak uzun ve masraflı bir süreç yaratmaktadır. Malzeme ihtiyaçları planlaması sistemi, bilgisayar destekli bir programdır. O yüzden bu programın kullanılabilmesi işletmeler açısından altyapı ve eleman yetiştirme yönüyle ilk aşamada ağır görünebilmektedir. Fakat sistemi kuran ve yönetebilen işletmeler, olağanüstü bir seviye yakalamakta, iş bitirme süreçlerinden, maddiyat azaltmaya kadar birçok avantaj yakalamaktadırlar.
MRP Siteminin Kullanıldığı Sektörler
Malzeme ihtiyaçları planlaması ile işletmeler yatırımlarını planlama şansı yakalarlar. Üretimi ve etkinliği arttırarak alıcıya yapılan hizmeti geliştirirler. İşleyişin her aşamasını çizelgeleyerek kontrol ederler ve faaliyetlerini ona göre belirlerler. Seri üretim ve çoklu üretim yapan işletmelerde hangi malzemenin hangi aşamada ne kadar zaman sonra ne miktarda kullanılacağı malzeme ihtiyaçları planlaması ile tespit edilir. Ona göre konum alınır. İhtiyaç duyulacak malzemeleri gerekli aşamalarda hazır bulundurulur. Malzeme ihtiyaçları planlamasıyla işletmelerin üretim ihtiyaçları zaman ayarlı olarak bölünebilir. Günlük, haftalık, aylık gibi dilimlerde, sipariş programları hazırlanabilir. Sistemin esası bir ürünün son üretim aşamasını tarihlendirmek ve o tarihten geriye doğru tablolar halinde montajlama evrelerini belirlemektir. Bu evrelerin her biri için kullanılacak malzeme miktarı da tablo üzerinden sabitlenir. Malzeme miktarı zamana göre hazır bekletilir. Talebe göre arz oluşturma şansı verdiği için işletmelere çok olumlu sonuçları yansır. Sistem zamana odaklı çalıştığı için dışarıdan sipariş verilecek malzemeleri ona göre ayrılma imkanı tanır. Çünkü endüstriyel sektörde her malzemenin tedarik süresi farklıdır ve malzeme ihtiyaçları planlamasıyla malzemelerin tedarik süreleri de belirlendiği için üretim organizasyonlarında tıkanıklığın, malzeme beklendiği için siparişlerin bekletilmesinin önüne geçilmiş olur. MRP sayesinde malzeme ve kapasite kontrolü önceden yapılmış olur. Malzeme ihtiyaçları planlaması sisteminin kullanım alanı çok geniş olmakla beraber en çok ihtiyaç duyulan ve tercih edilen sektörler şunlardır:
• İlaç sektöründe,
• Yiyecek ve gıda sektöründe,
• Tekstil sektöründe,
• Kimya sektöründe,
• Otomotiv sektöründe,
• Elektronik sektöründe vd.
MRP Kodlama Sistemi ve Sistemin Standartları
Malzeme ihtiyaçları planlaması sistemlerinde sistem çeşitli ön koşullar üzerinden işler. Bunların sağlıklı biçimde yapılması sistemden alınacak verimin teyididir. Bu yüzden bir ana plan olmalıdır. Bu ana plan çerçevesinde son ürünün ne zaman ve ne kadar miktarda üretilmesi gerektiğini gösteren bir plan olmalıdır. Üretim aşamasında işletmeye dahil olan bütün stoklar kodlanmalı, MRP kodlama sistemi açık ve kolay anlaşılır olmalıdır. Üretimde kullanılacak bütün malzemelerin eksiksiz biçimde listesi çıkarılmalı, sisteme tanıttırılmalıdır. Stok kayıtları tamamen sistem üzerinden kontrol edilmelidir. Bütün bu MRP sisteminin sağlıklı çalışabilmesi için sistemde çeşitli varsayımlara kullanılır. Bunlardan ilki bütün ürünlerin temin süresinin bilindiği varsayımıdır. İkincisi kontrol altındaki bütün stokların sisteme girip çıktığı varsayılır. Seri üretim yapılan alanlarda üretime dahil olacak olan bütün stok ürünlerinin gerektiği noktada, gerektiği miktarda hazır bulundurulacağı varsayılır. Sistem sayı odaklı çalıştığı için stok ürünlerinin kesikli olarak kullanıldığı, kesikte belirtilen miktarın dışına çıkılmadığı varsayılır. Ayrıca malzeme ihtiyaçları planlaması sisteminde stokların bağımsızlığı esastır. Tablolarda her birim kendi başına başlatılıp bitirilir. Yatırımları düzenleyip müşteri odaklı çalıştığı için MRP sistemi işletmeler tarafından rağbet görür.
