Çevreye ve insan sağlığına zarar verebilecek etkileri bulunan atıkların belirli kontroller altında tekrar kullanıma uygun hale getirilmesine ya da bertaraf edilmesine yönelik bazı kurallar ortaya konmuştur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirlediği doğrultuda gerçekleştirilmekte olan katı atık mekanik ayrıştırma işlemlerine Çevre Kanunu’na ve bu kanuna dayanarak çıkarılmış olan ilgili ürünlerin yönetimi tebliğine dayanarak katı atık mekanik ayrıştırma tesisleri çalışma sistemi belirlenmektedir. Öncelikle sistemin detaylarına geçmeden bir bütün halinde ayrıştırma tesisinin hiçbir aşamasında hiçbir bölgesinin insan sağlığına ya da çevreye zarar verebilecek şekilde dış etkenlerle arasında etkileşim olmaması gerekmektedir. Burada doğrudan atıklardan meydana gelebilecek etkilerin dışında tesislerin görüntü, toz veya koku açığa çıkarması gibi sebeplerle de çevreye zararlı olmamasına dikkat edilmektedir.
İlgili mercilere başvurularını yapmasının ardından katı atık mekanik ayrıştırma tesisleri faaliyete geçmeden önce sistemin düzgün şekilde çalışmasını gerektiren bazı işlevlere de sahip olmalıdır. Toprak başta olmak üzere yer altı ve yer üstündeki suları hiçbir şekilde etkilemeyecek olan bir bölgede kurulan tesisin rüzgar yönü gibi değerlerle de uyumlu olması gerekmektedir. Tesis içerisinde mutlaka kontrol sistemlerinin de kusursuz bir şekilde çalışıyor olması gerekmektedir. Depolama alanlarının tesisin kapasitesine bağlı olarak yeterli olup olmadığına da mutlaka bakılmalıdır.
Katı Atık Mekanik Ayrıştırma Tesislerinin Sistemi Nasıl Çalışır?
Ortaya çıkabilecek zararlı etkilerin önüne geçmek için katı atık mekanik ayrıştırma tesislerinin çalışma prensibi belirlenirken Bakanlık tarafından belirlenmiş kurallara uygun şekilde sistemin faaliyete geçmesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda katı atık mekanik ayrıştırma tesisleri ayırma, parçalama ve eleme gibi işlemlerin yapıldığı bölümlerde otomatik bir şekilde çalıştırılmaya devam etmektedir. Hiçbir şekilde elle müdahalenin bulunmadığı bu sistemde ilk ayırma ve eleme işleminin yapılmasının ardından biyokurutma üniteleri ile atıkların kontrolü sağlanmaya çalışılmaktadır. Sonraki aşamada hava beslemesi yapılmakta ve tüm bunlar devam ederken ortamın sıcaklığı da kontrol edilerek güvenli bir şekilde tesisin çalışma faaliyetlerine devam ettiğinden emin olunur. Bu aşamadan sonra atıkların türüne ve değerlendirildikleri alanlara bağlı olarak farklı sistemler içinde kullanılmaları söz konusu olmaktadır. Bunlar fermantasyon işlemlerinin yapılması, enerji ve yakıt üretiminde bu atıkların değerlendirilmesi ve kullanımı mümkün olan atıkların bulunması halinde hijyenizasyon işlemlerinin yapılması olmaktadır.
Tesislerde Atıklar Hangi Özelliklerine Göre Ayrıştırılır?
Katı atık ayrıştırma tesislerinde değerlendirilmekte olan biyobozunur nitelikteki atıklar tesis içerisinde farklı aşamalardan geçerek tekrar değerlendirilebilir duruma gelmektedir. Burada atıkların özelliklerine, atıkların tesis içerisinde ve doğada işlenme özelliklerine ve işleme sonucunda ortaya çıkacak olan ürünlerin kalitesine dikkat edilerek bir ayrıştırma işlemi yapılmaktadır. Atıkların doğrudan tesise sıvı halinde ulaşması ya da tesisteki birkaç işlemin ardından sıvı bir forma gelmesinin ardından bu noktada yine Bakanlık tarafından belirlenmiş olan standartlar ve atık yönetme süreçleri devreye girerek kontrollü bir şekilde atıkların tesisten ayrılması sağlanmaktadır. Katı veya sıvı olması önemli olmaksızın tesisten çıkış durumunda tüm atık fermente ürünlerin tekrar kullanıma sunulabilmesi ve piyasaya eklemlenmesi için mutlaka tüm bu çalışmalarla ilgili olarak hazırlanmış olan yönetmeliklere uygun şekilde hareket etmek gerekmektedir. Tesislerin tüm bu şartları yerine getirmeleri halinde yapılacak çalışmalarla insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden katı atık ayrıştırma tesislerinin faaliyetlerini gerçekleştirmesi mümkün olacaktır.
