Küreselleşen dünyada internet teknolojileri her şeyi değiştirip dönüştürdüğü gibi özellikle üretim ve imalat sanayini yeniden oluşturmaktadır. Günümüz popüler endüstriyel üretiminde en çok konuşulan meselelerin başında gelen endüstri 4.0 geleceğin üretim tarzı olarak gösterilmektedir. Günümüzde emareleri görülmekte olan akıllı fabrikalar ve akıllı üretim tesislerinin oluşturulmasına olanak tanımakta olan endüstri 4.0 oldukça geniş perspektiften dijital çalışmalardan sonra ulaşacak olan bir merhaledir. İlk sanayi devrimi endüstri 1.0 olarak tanımlanmakta, su ve buhar gücünün mekanik enerjiye ve unsurlara dönüşmesini sağlamaktadır. 2. sanayi devrimi ise elektrik ile kendisini ifade edilirken 3. sanayi devrimine gelindiğinde büyük değişim ve dönüşüm yaşanarak dijital devrim adı verilen elektroniklerin kullanımı yaygınlaşmıştır. En radikal endüstri devrimi ise endüstri 4.0 ile birlikte yaşanmış ve 1990'lı yıllarda kendisini gösteren bilgisayar teknolojileri ve 2000'li yıllara damgasını vuran nesnelerin interneti ile birlikte tüm dünyayı temelinden değiştirilecek olan siber fiziksel sistemlere geçiş aşamaları sağlanmıştır.
Endüstri 4.0’ın Yapı Özellikleri Nelerdir?
Son derece komplike bir yapıdan oluşmakta olan endüstri 4.0 teknolojiyi temeline yerleştirerek siber fiziksel sistemler diye nitelendirilmekte olan akıllı robotik sistemlerin ve makinelerin üretimine imkan tanımaktadır. Günümüzde robotik sistemler üretilmektedir ancak fabrika gibi geniş yapılara entegre edildiğinde tam anlamıyla insan bağımsız bir yapı oluşmamaktadır. Kendi başına karar verebilen siber fiziksel sistemlerin akıllı fabrikaları ve endüstriyel tesisleri şekillendirilmesinde üç farklı yapı söz konusu olmaktadır. Buna göre endüstri 4.0 öncelikli olarak nesnelerin interneti diye ifade edilmekte olan nesnenin sahipliğinin iletişime geçme olanağına sahip olabilecektir. Endüstri 4.0’ın yapı taşlarından olan ikinci unsur hizmetlerin internetidir. Bu yapı ile birlikte siber fiziksel sistemler insanlarla ve diğer yapılarla hizmet bağı kurarak kendi devamını sağlayabilecektir. Bu iki sistemin blokajında yükselen 3. yapı unsuru ise siber fiziksel sistemlerdir. Bu şekilde oluşturulmuş olan siber fiziksel sistemler insandan bağımsız bir şekilde üretim aşamalarını organize edip, planlayıp, geliştirebilecektir.
Endüstri 4.0’ın Esasları ve Faydaları
Tüm yapı unsurlarını üstüne bina edilmesi düşünülen endüstri 4.0 özellikle 2020’li yıllarda endüstriyel tesislerde ve üretim aşamalarında kendisini gösterecektir. Endüstri 4.0’ın stabil bir şekilde çalışabilmesi için uygulanmakta olan esaslarının başında karşılıklı çalışabilirlik prensibi gelmektedir. Buna göre akıllı fabrikalar diğer akıllı fabrikalarla ve üretim istasyonları ile iletişime geçebilecektir. Önemli olan esaslardan diğeri ise sanallaştırmadır. Bu şekilde fiziki olarak meydana gelecek olan bütün üretimler sanal platformda devam ettirilecektir. En önemli olan yapı özelliği ise özerk yönetimin siber fiziksel sistemlerin merkezinde bulunmasıdır. Bu şekilde karar alma mekanizmaları gerçekleştirilerek insandan bağımsız bir şekilde üretim portföyü ortaya çıkartılacaktır. Siber fiziksel sistemler endüstri 4.0 blokajında analiz yapma yeteneğini ve veri toplama özelliğini üretim aşamasına kendisi entegre edebilecektir. Ayrıca ortaya çıkacak olan akıllı fabrikalar insan ve diğer akıllı fabrikalarla kolaylıkla iletişim kurarak oryantasyon meydana getirebilecektir. Bu şekilde oluşturulmuş olan endüstri 4.0 üretim bakımından yüksek oranda verimlilik ortaya çıkartacaktır. Akıllı unsurların bünyesindeki bütün sistem izlemeleri ve ortaya çıkan problemler daha kısa sürede teşhis edilip tedbirler alınabilecektir. Sistemin kendi öz farkındalığını oluşturmasıyla beraber denetleme ve oto kontrol mekanizmaları sıfır hata payıyla gerçekleştirilecektir. Sürdürülebilir projelerin kolay bir şekilde üretilmesine olanak tanıyan endüstri 4.0 kendi kaynaklarını oluşturarak endüstriyel hayata entegrasyon sağlayacaktır. Endüstri 4.0 devrimi ile birlikte yeni iş sahaları ve yeni hizmet alanları ortaya çıkarak maliyetlerin azaltıldığı kalitenin artırıldığı bir üretim profili oluşturacaktır.
